Η αξία των παραμυθιών για τα παιδιά

«Μια φορά κι έναν καιρό»....

Πόσες φορές δε μας ζήτησαν τα παιδιά μας ένα παραμύθι για να κοιμηθούν; Πόσες και πόσες γενιές δεν έχουν μεγαλώσει μέσα από τα παραμύθια! Τι είναι όμως το παραμύθι;  Είναι μια σύντομη, πλαστή ιστορία με έντονο το στοιχείο του συμβολισμού και της υπερβολής.

Η συνήθεια της γιαγιάς και του παππού, που έλεγαν ιστορίες στα εγγόνια τους για να τα παίρνει ο ύπνος, πέρασε από γενιά σε γενιά, έχοντας καθιερωθεί ως αναπόσπαστο κομμάτι στη διαδικασία της σωστής ανατροφής. Ωστόσο, σήμερα είναι η πρώτη φορά που αυτό αποδεικνύεται και επιστημονικά! Το διάβασμα στα μικρά παιδιά μπορεί να αλλάξει και να βελτιώσει το μυαλό τους. Σύμφωνα με τους ερευνητές, το διάβασμα παραμυθιών σε παιδιά προσχολικής ηλικίας ενεργοποιεί μέρη του εγκεφάλου τους που βοηθούν στην ανάπτυξη της φαντασίας και της κατανόησης μιας αφήγησης – δεξιότητες που αποτελούν κλειδί στην ανάπτυξη της γλωσσικής ικανότητας, αλλά και των ικανοτήτων στη γραφή και την ανάγνωση.

Το παραμύθι, πέρα από τον ψυχαγωγικό και τον παιδαγωγικό ρόλο που έχει για το παιδί, «μιλάει» με έναν ξεχωριστό τρόπο στην ψυχή του.  Μέσα από την αφήγηση του παραμυθιού το παιδί προσπαθεί να δώσει μορφή στο σκηνικό της ιστορίας και να τοποθετήσει τους ήρωες σε αυτή. Με αυτό τον τρόπο το παιδί ενδυναμώνει και κινητοποιεί τη φαντασία του.  Οι συμβολισμοί και οι μεταφορές που χρησιμοποιούνται στα παραμύθια βοηθούν το παιδί να κατανοήσει σύνθετα θέματα όπως είναι η φιλία, η οικογένεια, ο αποχωρισμός και ο θάνατος.  Το παιδί βρίσκει ανακούφιση μέσα στο παραμύθι από τα υπαρξιακά του άγχη. Για παράδειγμα, του δίνεται η δυνατότητα να εξοικειωθεί σιγά-σιγά με την έννοια της ζωής και του θανάτου (π.χ. ο Καλός ζει ευτυχισμένος και ο Κακός τιμωρείται με θάνατο).

Τα παραμύθια κατευνάζουν τις παιδικές ανησυχίες και συμβάλλουν στη συναισθηματική ανάπτυξη των παιδιών. Το παιδί ταυτίζεται με τους ήρωες και μέσα από αυτήν την ταύτιση ζει τις συναισθηματικές καταστάσεις των χαρακτήρων, διαδικασία που το βοηθάει να κατανοήσει και να ονοματίσει τα συναισθήματά του.  Παράλληλα τα παραμύθια συμβάλουν στην κοινωνικοποίηση των παιδιών. Μέσα από τους ήρωες το παιδί διδάσκεται κοινωνικά αποδεκτές συμπεριφορές. Επιπρόσθετα οι λύσεις που βρίσκουν οι ήρωες των παραμυθιών βοηθούν να αντιμετωπίσει παρόμοια προβλήματα, έτσι από την πραγματικότητα του παραμυθιού, σταδιακά μεταβαίνει στις «πραγματικότητες» της ζωής.

Τα παραμύθια ενθαρρύνουν και συμβάλλουν στο να κτιστεί ένα περιβάλλον συναισθηματικής ασφάλειας και εμπιστοσύνης, διότι «επιτρέπουν στα παιδιά να εισέλθουν με τη φαντασία τους σε προσωπικότητες και καταστάσεις που υπάρχουν μέσα στον κόσμο του παραμυθιού και μετά τους επιτρέπουν να επιστρέψουν με ασφάλεια στον πραγματικό τους κόσμο». Το παιδί ταυτίζεται με τον ήρωα του παραμυθιού παίρνει ένα συγκεκριμένο ρόλο μέσα από τον οποίο συλλέγει πληροφορίες για να καταλάβει τον εαυτό του και τον κόσμο γύρω του.

Πως λειτουργεί το παραμύθι στη σχέση γονέα- παιδιού;

Όταν ο γονιός αφηγείται ένα παραμύθι στο παιδί, η σχέση τους ενισχύεται, είναι μία στιγμή ζεστασιάς και συναισθηματικής εγγύτητας. Είναι η στιγμή που μπορεί ο γονιός να «αφουγκράζεται» το παιδί του. Τα οφέλη του παραμυθιού τόσο για το παιδί όσο και για τη σχέση με το γονιό του ενδυναμώνονται όταν η ώρα του παραμυθιού είναι συγκεκριμένη, σαν ένα τελετουργικό (π.χ. το βράδυ πριν τον ύπνο στο δωμάτιο του παιδιού). Καλό θα ήταν η τελετουργία αυτή να εμπλουτίζεται, όπως για παράδειγμα ο γονιός να ζητά από το παιδί να αποφασίσει για την επόμενη κίνηση του ήρωα ή να φτιάξουν μαζί μία ιστορία από την αρχή, κάνοντας την αφήγηση πιο διαδραστική.

Πολλές φορές το παιδί μας επιμένει να του διαβάζουμε συνεχώς το ίδιο παραμύθι. Αυτό συμβαίνει γιατί κάθε παραμύθι γεννάει ποικίλα συναισθήματα στο παιδί και μιλάει με συγκεκριμένο τρόπο στην ψυχή του τη δεδομένη χρονική στιγμή. Ακόμη και αν ο γονιός μαντέψει τι σημαίνει το συγκεκριμένο παραμύθι για το παιδί του, είναι καλύτερα να κρατήσει αυτή τη γνώση για τον εαυτό του. Το να εξηγήσουμε σε ένα παιδί γιατί ένα παραμύθι του είναι τόσο σαγηνευτικό, καταστρέφει τη μαγεία της ιστορίας που εξαρτάται σε σημαντικό βαθμό από το γεγονός ότι το παιδί δε γνωρίζει γιατί θέλγεται από αυτή. Οι ερμηνείες μας, όσο σωστές και αν είναι, κλέβουν από το παιδί τη δυνατότητα να νοιώσει ότι μόνο του, ακούγοντας επανειλημμένα την ιστορία και καθώς την ξανασκέφτεται, αντιμετώπισε επιτυχώς μία δύσκολη κατάσταση.

Παρά τις διάφορες ενστάσεις έχει αποδειχτεί ότι τα παραμύθια προετοιμάζουν τα παιδιά για την πραγματική ζωή. Ας διαβάσουμε λοιπόν παραμύθια στα παιδιά και ας αφεθούμε στη μαγεία τους.

Πηγή : hamogelo.gr